Ds. A.PA. Du Cloux. Rechtzinnig predikant, begenadigd schrijver In het voorlaatste nummer van Bruggeske Jaargang 2004 nr.2. heeft drs.R J.W.M. Brand geschreven over De scheepsramp met de Capelse stoomboot de “Langstraat” op het Hollands Diep op tweede pinksterdag 28 mei 1860.Hij verwijst ons in zijn artikel naar de tekst Deuternomium 32 vs 6 van een preek, die door de zeer bekende dominee A.P.A. Du Cloux van ’s-Grevelduin-en Vrijhoeve Capelle kort na de ramp is gehouden en vastgelegd in een brochure “Een droevige Pinksteren”, waarin hij “de geestelijke achtergrond van deze stormwind” doet openbaren en de kapitein beschuldigt, die ondanks de waarschuwingen toch was uitgevaren en waarin hij weergeeft hoe het Nederlandse volk in die tijd de pijn voelde van de tegenslagen in ziekten -,armoede, cholera, veepest, aardappelziekte en de zorg uitsprak over de afscheidingen in de kerk, die toen gaande waren. Ds. Du Cloux was in Capelle zeer geliefd en bemind door oud en jong. Hij was een indringende redenaar.Hij moet een vriendelijk man geweest zijn met een karakter, waardoor hij zelfs mensen, die het niet met hem eens waren, voor zich wist in te nemen en daardoor voor Capelle van grote betekenis was.
Afkomst en levensloop Ds. Du Cloux
Alphonse Pierre Antoine Du Cloux stamde zoals de naam doet vermoeden uit een hugenoten geslacht. In de 17e eeuw kregen de protestanten in Frankrijk vrijheid van Godsdienst, die echter later herroepen werd met als gevolg, dat de familie zich in Nederland vestigde en wel in Leiden, later Den Haag.
Ds.Du Cloux werd op 25 maart 1808 in den Haag geboren. Hij was het achtste kind van Paul
Philippe Du Cloux 1771-1829 en Anna Linchlaan 1773-1854.
Zijn vader was jurist en griffier van het Hoog Militaire Gerechtshof in Den Haag.
Geen onbezorgde Jeugd.
Ds.Du Cloux was twee jaar oud toen het gezin Du Cloux naar Groningen verhuisde. Hij had daar geen onbezorgde jeugd. Er vonden in het gezin diverse sterfgevallen plaats.
Ook zijn vader overleed voordat hij aan de Groningse Universiteit afstudeerde. Zijn veel oudere zus was getrouwd met R.T. Mees, lid van Gedeputeerde Staten van Groningen. Hij werd voogd over hem en het echtpaar nam Alphonse in huis en verzorgde hem als een eigen kind. Het echtpaar had zelf geen kinderen.
Op 4 augustus 1830 werd hij door het provinciaal kerkbestuur toegelaten tot de Evangelie Bediening. Zijn eerste beroep was dat van predikant van Oost Indie maar zo vertelde hij later bij de herdenking van zijn vijf en twintig jarig ambtsjubileum: “de Heere heeft het verhinderd”. Door de Belgische Opstand werd zijn vertrek uitgesteld en verhinderd, omdat hij mede verdediger van het vaderland was. Hij nam deel aan het vrijwilligersleger dat de Belgische Opstand moest onderdrukken.Een leidsman op weg, die conflicten niet uit de weg ging. Na zijn ontslag uit militaire dienst was zijn eerste gemeente Vierhuizen-Zoutkamp. Op 13 mei 1832 is Du Cloux daar bevestigd tot predikant. Aan de handoplegging nam ook deel de bekende toen nog niet afgescheiden predikant, de consulent “Ds. Hendrik de Cock”, uit het naburige Ulrum.Te midden van alle spanningen en conflicten rond de afscheidingsbeweging, waarin hij niet wenste mee te gaan, trad Du Cloux op 9 juli 1834 te Bierum in het huwelijk met Jacoba Wibbina Westendorp 1811-1887, in welke plaats haar vader predikant was. In 1837 vertrok hij naar het naburige Losdorp in welke plaats hij ook vijanden op zijn weg vond in de kerkelijke strijd, omdat hij niet met de afscheidingsbeweging meewilde gaan. Vandaar ging hij in 1851 naar de kerkelijke gemeente Oldebroek, die hij in 1856 verwisselde voor Oud –Alblas.
Slechts tien maanden was hij aan Oud-Alblas verbonden. Drie beroepen werden op hem uitgebracht door Capelle. Voor de eerste twee werd bedankt, maar voor het derde beroep naar Capelle was het voor hem onmogelijk te bedanken Hij volgde de opdracht van ”Zijn Zender”. In voorafgaande periode schreef hij met andere orthodoxe predikanten vele protesten, die veel tegenstand wekten bij tegenstanders van de Gereformeerde Kerk. Hij wilde behoren bij hen, die bleven in ‘De Hervormde Kerk‘ en wilde die niet de rug toe keren, maar hij zei verder te willen bouwen op de fundamenten, die waren blijven liggen. Daardoor had Du Cloux in die strijd landelijke bekendheid gekregen. Echter ook door de vele preken, die in boekvorm zijn uitgegeven. Zo ook de uitgave van bijbelse geschiedenis boekjes in vragen en antwoorden voor het geven van catechisatie.
In een herdenkingsdienst op 19 februari 1860 herdacht de Capelse predikant Du Cloux, dat het tweehonderd vijftig jaar geleden was, dat de eerste predikant Ds.Cornelis Polletx gekomen uit Uitwijk en Waardhuizen, het beroep had aangenomen naar Capelle- Waspik en Raamsdonk. Een combinatie van drie beginnende gemeenten.
In zijn rede wees Du Cloux erop dat de gemeente bevoorrecht was, gezien de vele predikanten, die de zegeningen van het dierbare Evangelie mochten verkondigen. Hij was sinds het ontstaan der gemeente de dertiende predikant.
Hij wees de gemeente op de trouwe band en binding die tussen hem en de gemeente van Capelle mocht bestaan.
Ds. Du Cloux eindigde zijn preek met de woorden
“Zo zal het volk ook in deze plaats, door U vrijgemaakt, zich in U, hun grote God en Zaligmaker, zich verblijden, en zij zullen in vrede wonen”. De herdenkingsrede is in druk verschenen. Velen in de gemeente van Capelle, met name de
ouderen hebben dit boekje in hun bezit.Geliefd en bemind in Capelle
Dat ds. Du Cloux geliefd en bemind was, daarvan getuigde het feit, dat menig kerkelijk inwoner van Capelle een portret van hem aan de muur had hangen.Zo kreeg ik via mevrouw G.Hoogendoorn-Maijers uit de familie stukken van haar voorouders, de familie Van der Hoeven, een portret van ds. Du Cloux opgerold in een koker.
Na een onderzoek kon je zien dat dit portret ooit ingelijst was geweest met een pas-se-par-Tout, maar ook dat het een lithografie (steendruk) was, uitgegeven door H.J.Gerritsen,
Den Haag. Getekend door E.Spanier Den Haag en ondertekend met de handtekening van Du Cloux zelf. Tussen het portret zat ook nog een gedeelte van een geschreven opgefrommeld papiertje. Het leesbare gedeelte luidt als volgt: Dankbetuiging aan den
Wel Eerwaarden zeer geleerde Heer
A.P.A. Du Clouxdoor de catechisanten, nieuwe lidmaten bij het doen der belijdenis op de… april 1859.
Gevoelig als wij zijn en allen blij te moe,
Brengen we onze warmen dank in oprechtheid toe.
Gij hebt ons opgeleid ja ijverig onderwezen
In dierbare bijbelwoord ´t ons ernstig aangeprezen
als richtsnoer op de reis naar ´t Vaderland daar boven.
Waar Engelen, Zaligen, volmaakt den Heere loven.Dat veel van zijn geschriften werden gelezen en gebruikt, dat blijkt wel. Er verschenen bijbelse geschiedenis boekjes voor grote en kleine kinderen in vragen en antwoorden, tot gebruik bij het geven van catechisatie.
In het archief van de Hervormde Gemeente Sprang vond ik een nota uit 1882. Daaruit blijkt dat de diaconie te Sprang 53 exemplaren Du Cloux á 20 cent aankoopt bij de
boekhandel A.Wilhelm uit Vrijhoeve.
Ds.Du Cloux gewaagde zich ook aan kerkelijke buiten sporigheden. In Capelle werd hij bij de rechter aangeklaagd wegens majesteitsschennis in de prediking. Tijdens een ringbeurt in de gemeente Raamsdonk hield hij een preek over de bekering van koning Manasse. De omstandigheden van de koning vergeleek hij met het Nederlandse volk en zijn Koning.
In zijn dankgebed had hij voorbede gedaan voor de koning en gebeden voor zijn bekering.
Zijn tegenstanders grepen deze uitspraken aan om een aanklacht tegen hem in te dienen. Het Classicaal Bestuur, die de zaak afhandelde gaf via de rechter tenslotte een verklaring
van onschuld af. Ds.Du Cloux mocht het zien als het dragen van smaad om Christus wil.
In meerdere gemeenten, die hij diende kwam hij in conflict met het Classicaal Bestuur vanwege zijn strijdlustigheid.Levensavond en Overlijden.
Op 27 november 1865 nam hij het beroep aan naar Spijk in Groningen.Vanwege zijn steeds zwakker wordende gezondheid vroeg hij emeritaat aan, dat werd verleend.
Op 29 augustus 1873 nam hij afscheid van zijn laatste gemeente Spijk. Hij was toen vijf en zestig jaar en kreeg een pensioen van f.600,— per jaar. Dat de gemeente Capelle nooit echt los is geweest van deze onvergetelijke predikant blijkt wel, want opnieuw brengt de gemeente van Capelle, tijdens zijn emeritaat, beroep op hem uit op 9 december 1866, waarvoor hij bedankte. Ds.Du Cloux was van gegoede komaf en dus niet onbemiddeld. Hij vestigde zich in Utrecht- Assen en later Bedum. Veertien jaar mocht het echtpaar nog samen zijn, waarna zijn vrouw stierf.
Drie jaar later op 30 juli 1890 overleed Ds.Du Cloux na een lang ziekbed. Omdat het huwelijk van het echtpaar Du Cloux kinderloos was gebleven, plaatste zijn zwager Mr.R.T.Mees namens de familie een overlijdensadvertentie in het blad “De Heraut` om het heengaan van ds.Du Cloux in brede kring bekend te maken.Bron vermeldingen:
Archief.Hervormde Gemeente ‘s-Grevelduin en Vrijhoeve – Capelle
Prive archief: Mevr.G.Hoogendoorn-Maijers.
Kerkhistorisch Tijdschrift, Oude Paden.
Rectificaties.In ons tijdschrift jaargang 2004 nr.1.pag.62 zijn door inkorting van het artikel enkele onjuistheden geslopen.
Het betreft het artikel Van der Duinstraat 121 van dhr T.Vos .
Gelieve de regels 7 tot en met 10, beginnende met .
In 1942 en eindigende met woningbouw te lezen
Als volgt:Enkele jaren later ging hij zich vooral toeleggen op de veehandel en liet de boerderij door een vervanger behartigen, welk bedrijf in 1972 verkocht is aan Jacob Craaijo, die enz.
In het tijdschrift jaargang 2004 nr.2 het artikel over “De Drie orgels van de Hervormde Kerk te Sprang” staan als schrijvers vermeld Dhr Teun Vos en Dhr Hans Timmermans.
De naam van de schrijver Hans Timmermans is niet juist doch moet luiden Huib Timmermans, die te Breda woont.