Onze oud-voorzitter, wijlen Dhr. van Prooijen, beschreef in het Bruggeske 1987 (2) het oude gebruik van ‘Houtere Mannen’. Rond St. Nicolaas en Kerstmis willen wij dit artikel nog een keer onder Uw aandacht brengen.
“Houtere Mannen”“Telken jare, wanneer de Sint Nicolaastijd weer aanbreekt zijn in onze contreien de Houtere-mannen, als specifieke sinterklaaslekkerij, weer volop in de bakkerswinkels verkrijgbaar. Practisch in elk gezin komt in de weken, voorafgaande aan 5 december, de Houtere Man als een tractatie op tafel. De Houtere Man is een typisch verschijnsel in onze streek. En met onze streek bedoelen we dan heel in het bijzonder Sprang-Capelle, Kaatsheuvel en Waalwijk en hun naaste omgeving, hoewel in elk van deze plaatsen weer een andere naam voor deze lekkernij wordt gebezigd. Zo spreekt men in Sprang-Capelle van Houtere Man, maar in Kaastheuvel van Mikkeman en in Waalwijk van Droog Goed. In Raamsdonksveer of in Oosterhout kent men de Houtere Man of Mikkeman niet, evenmin in Den Bosch of in Tilburg. Wat is nu eigenlijk een Houtere Man of een Mikkeman ?. Waar komen die woorden vandaan en sinds wanneer worden deze bakkersprodukten hier gegeten ?. De Houtere Man of Mikkeman is eigenlijk een vervanging van de speculaaspop. In het verleden was die speculaaspop voor vele mensen te duur. Zodoende kwamen de bakkers er toe een sinterklaaspop van goedkopere materialen te vervaardigen. Dat werd de sinterklaaspop van de kleine man !Geen bloem van tarwe maar fijn roggemeel met kruiden (kaneel) en basterdsuiker werden de ingredienten voor de Houtere Man. Goedkoper dan de speculaaspop maar zeker niet minder smakelijk. De naam Houtere Man is waarschijnlijk afkomstig van de houten mal, waaruit de speculaaspop werd gesneden en die ook gebruikt werd voor de vervaardiging van de Houtere Man. Het woord Mikkeman komt van mik, dat is brood van fijn roggemeel. De naam Droog Goed, die nu in Waalwijk wordt gebezigd voor de Houtere Man, is een overblijfsel van een ander gebruik. in vroegere tijden was het in Waalwijk de gewoonte, dat ter gelegenheid van het Sinterklaasfeest aan een jongen een paard en aan een meisje een pop werd gegeven, die vervaardigd waren van hetzelfde soort deeg, waarvan men in Sprang-Capelle en in Kaatsheuvel de Houtere Mannen of de Mikkemannen maakte. Dat paard-figuurtje werd dan beplakt met een dekkleed van rood papier, aan de onderkant geknipt in franje. Ook de leidsels en een staart werden van rood papier gemaakt en kleefden aan het baksel. De pop voor het meisje werd beplakt met een schortje en een rokje van rood papier. Die figuren werden dan bewaard tot na Kerstmis en wanneer zij dan erg droog waren geworden, werd van de brokken pap gekookt. Met de toeneming van de welvaart verdween ook de broodpap. De naam Droog Goed is evenwel bewaard gebleven in de figuren, die in Sprang-Capelle Houtere mannen en in Kaatsheuvel Mikkemannen worden genoemd. Zeker is, dat rond 1900 de Houtere mannen en Mikkemannen al voorkwamen in onze streek. Uiteraard zijn deze voor onze streek zo typische figuren ten opzicht van vroegere tijden wel veredeld. De witte bloem heeft het roggemeel vervangen, maar de combinatie met basterdsuiker, kaneel en andere kruiden is nog steeds een lekkernij. Vooral wanneer men de Houtere Man voor het nuttigen nog eens opwarmt, de open gesneden helften goed met boter besmeert en -voor smulpapen - tussen de weer op elkaar gelegde helften een speculaasje legt. Eet smakelijk ! Laten we bovenal het gebruik in ere houden !
HEEMKUNDEVERENIGING
Sprang-Capelle