Dhr.C.Heystek
Er doen zich verscheidene versies de ronde over het ontstaan van de gemeentewapens die in de vorige gemeentes van het grondgebied Sprang-Capelle zijn gebruikt.
Enig literatuuronderzoek brengt veel aan het licht. Vast staat dat de wapens van de oude families die de heerlijkheden in eigendom hadden prominent op het laatste gemeentewapen voorkwamen. In de geest van de tijd zette men zich bij het stichten van het Koninkrijk der Nederlanden in 1811-1814 af tegen de gevestigde orde. De rol van de Franse revolutie met het devies: liberté, égalité, fraternité speelde nog door. De toenmalige burgemeesters mochten een voorstel doen voor het nieuwe officiële gemeentewapen en zij vonden het in de geest van die tijd niet nodig het feodale stelsel weer opnieuw in te voeren. De adel was in 1795 afgeschaft en dat moest ook zo blijven, vond men in die tijd. Vandaar dat er veel 'fantasiewapens' ontstonden, zoals in Capelle en Vrij hoeveCapelle die geen enkele binding met de voormalige heren laat zien. Een lid van de familie Rietveld van Herpt en Sprang was in die tijd secretaris van Herpt, die was dus in de gelegenheid om zijn wapen door te drukken, bovendien behoorde hij niet meer tot de feodalen. Waarom de toenmalige burgemeester van Sprang hetzelfde wapen voorstelde, dient nader onderzocht te worden. Ik kan daar alleen maar over speculeren en dat wil ik niet, want dat zou de onduidelijkheid alleen maar groter maken.
Hierna geef ik u de beschrijving van de gemeentewapens met daarbij de bijzonderheden die ik vond.
"Van zilver, beladen met drie roode kussens, geplaatst 1 en 2."
Oorsprong/verklaring :
Sprang was oorspronkelijk een ambachtsheerlijkheid en behoorde tot Holland. De heerlijkheid was van de 15e tot en met de 17e eeuw in bezit van het geslacht Van der Duin. Dit geslacht voerde het wapen van Holland, gebroken door een barensteel. Het latere gemeentewapen werd afgeleid, of is een kopie van het wapen van de familie Rietveld van Herpt en Sprang. Het is echter niet bekend of de heerlijkheid ooit gebruik heeft gemaakt van dit familiewapen. De burgemeester vroeg het pas aan in 1816 zonder verdere achtergrond, of toelichting. Het werd op 14 oktober 1818 formeel toegekend en het werd gebruikt tot de herindeling van 1923.
In 1993 stelde de Noordbrabantse Commissie voor Wapenen Vlaggenkunde voor het volgende wapen als dorpswapen aan te nemen: "In goud een leeuw van keel, getongd en genageld van azuur en een barensteel van azuur met drie hangers, geplaatst over de schouders van de leeuw." Dit wapen slaat terug op het wapen van de familie Van der Duin.
VRIJHOEVE-CAPELLE
"In zilver een kapel van keel, gedakt van azuur en staande op een losse grond van sinopel."
Het bovenstaande wapen is gevoerd van 1818 tot de herindeling van 1923. In het register is geen tekst vermeld, alleen een tekeningDe ambachtsheerlijkheid Vrijhoeve-Capelle werd tussen 1388 en 1390 gevormd en was onderdeel van het graafschap Holland. Er is van de heerlijkheid geen wapen of zegel bekend. In 1815 verzocht de burgemeester om een wapen met een boerenwoning, waarvoor een boom, met op een van de takken een kapelletje (een kapelsvlinder). In 1816 werd nogmaals een verzoek ingediend, waarbij de vlinder nu vliegend zou moeten worden weergegeven. Waarom de Hoge Raad van Adel uiteindelijk besloot tot een wapen met een kapel is niet bekend. Het besproken wapen werd op 14 oktober 1818 formeel toegekend en het werd gebruikt tot de herindeling van 1923.
In1993 stelde de Noordbrabantse Commissie voor Wapenen Vlaggenkunde voor het volgende wapen als dorpswapen aan te nemen: "In azuur een balk van zilver, vergezeld boven van drie schuinkruisjes van goud, naast elkaar geplaatst, en beneden van zes blokjes of turven van goud, staande drie twee en één."
Dit ontwerp combineert de wapens van de voormalige heerlijkheden 's Grevelduin (balk en blokjes) en Zuidewijn (kruisjes). De ambachtsheerlijkheid Vrijhoeve-Capelle is indertijd ontstaan uit deze twee heerlijkheden.
CAPELLE
" Van zilver, beladen met een berg, waarop een kapelletje, alles in hunne natuurlijke kleur."