Dhr. Cor Metzke
Vooraf
In vervolg op het artikel in het vorige “Bruggeske” over hetgeen gebeurde in 1903, hieronder een greep uit de gebeurtenissen uit 1904, dus 100 jaar geleden.De Bergsche MaasEen belangrijke gebeurtenis uit dat jaar was de opening van de Bergsche Maas op 18 Augustus 1904. Het begin was het besluit van 23 januari 1883 om de Bergsche Maas te graven.
De opening gebeurde door Koningin Wilhelmina, die vergezeld was door haar echtgenoot Prins Hendrik en haar moeder Koningin Emma. Zij voer met het koninklijk jacht “De Krayenhoff”onder zeer slechte weersomstandigheden van Heusden naar Andel, waar zij de gedenknaald onthulde.
Burgerlijke stand CapelleVan 20 augustus tot 10 september Geboren Antonia Maria d.v. Marinus van Tilborgh en Maria Dingena van Campen Johannes Cornelis z.v. Janus Timmermans en Jenneke Mouthaan Dingena Maria d.v. Antonia Smits en Neeltje den Hollander Helena Hendrika d.v. Cornelis van Weele en Leuntje van de Velde
Teunes Pieter z.v. Adriaan Sprangers en Catharina van Mastrigt.Overleden Pieter Johannes van Tilborgh, 10 dagen oud Antonia Waarts, 5 maanden oud.
(n.b. De kindersterfte was nog groot !)Huwelijks aangiften Hendrik de Roon, 27 jaar te Den Bosch en Hendrika Hobbelen, 29 jaar. Marijnus Rijken 42 jaar en Maria Josina Huijsmans 27 jaar.Huwelijksafkondigingen Johannes Leendert van der Linde, 29 jaar en Adriaantje in ’t Velt.Drankmisbruik
In die tijd kwam drankmisbruik veelvuldig voor. Het was een groot probleem en de veldwachter Gouda had het er druk mee. Hieronder 2 voorvallen waar er van drankmisbruik sprake was.
2 februari 1904 Vrijhoeve-CapelleDonderdagmiddag trokken enige jongelieden uit Sprang, die aangifte voor de militie hadden gedaan, onze gemeente door. Een van hen, zekere J.W. van Zelst verkeerde in kennelijke
Staat van dronkenschap. Onze gemeenteveldwachter A.H. Gouda, maakte proces verbaal tegen hem op, waarmee van Zelst echter geen genoegen nam.
Een half uur daarna onderwierp hij zich aan een onderzoek en de geneesheer verklaarde ………..dat hij drank op had.
14 april 1904 Capelle
Zaterdagavond, omstreeks 8 uur wandelden twee landbouwerszoons D.B. en M.V. over den Vaartkant, toen zij W.v.d.W. uit de vaart zagen kruipen. Deze was zo vreeselijk dronken, dat hij in het geheel niet kon loopen, want telkens als hij even stond, viel hij als een ontwortelde boom op den grond, zoodat voornoemde wandelaars gedwongen waren hem thuis te brengen. Hadden zij dit echter niet gedaan, danzou W.v.d.W. hoogstwaarschijnlijk weer in de sloot gevallen zijn en dan zou hij misschien weer een slachtoffer van den sterken drank geweest zijn.Winter in CapelleDe winter was koud en stormachtig, dus een normale winter, getuige de volgende berichten.14 januari 1904 Capelsche VeerDe overtocht aan het Veer, gaat, nu het ijs los begint te raken, weder met grote moeilijkheden gepaard. Voor voertuigen is zij nog altijd gestremd. Tengevolge van het ijs is de scheepvaart op Rotterdam nog steeds gestremd, zodat het SS Thor IX nog altijd in de haven aan den Meeuwensche loswal ligt.17 januari 1904 CapelleDoor den laatsten storm zijn weder verschillende polders onder water geraakt.De gemeenteraden kwamen regelmatig bijeen. Een bijzonderheid was dat deze overdag plaatsvonden. Voor de rest is er in 100 jaar niet veel veranderd.8 februari 1904 CapelleRaadsvergadering CapelleOpenbare vergadering van den Gemeenteraad van Capelle op Maandag 8 februari 1904 des voormiddags ten 10 uren.Voorzitter de Edelachtbare heer G. Vermeulen Wzn.Aan de orde is:
3. Verzoekschrift inzake herziening jaarwedden van Burgemeesters en Secretarissen in Noord Brabant.De Voorzitter: Zooals de heren hooren wordt door h.h. Ged. Staten ons advies gevraagd. Ik wil hierover niet veel zeggen, dat laat ik liever over aan de Raadsleden.De heer Wachter:
Ik zou een groot verschil willen maken wanneer de secretaris tevens gemeenteontvanger is.Dan hebben zij meer verantwoording. Burgemeester is een erebetrekking. Ik weet heel goed dat ze hun stand met 460,— gulden niet kunnen ophouden. Maar als je een Burgemeester moet gaan salariëren om zijn stand t e kunnen ophouden, dan kon je hem de gehele opbrengst der belastingen wel geven.
In ’t adres (= voorstel) staat, dat wanneer een beter salaris wordt gegeven de ongefortuneerde dan de taak van Burgemeester of Secretaris ook zal kunnen aanvaarden.
Maar een ongefortuneerde, al is hij nog zoo bekwaam, wordt niet licht Burgemeester. Voor hem zijn nog wel andere baantjes. Ik zou er dan ook geen voordeel in zien het salaris te gaan verhoogen, wel als de secretaris gemeenteontvanger is. Ik stel daarom voor het salaris niet te verhoogen.Begin SiteDe heer Rijken : Ik kan mij geheel met het besprookene van de heer Wachter verenigen. Weliswaar komt er met den dag meer werk voor den secretaris, laten we maar zeggen, meer papier vuil maken, maar ’t is toch nog niet zoo heel lang geleden dat het is verhoogd.
Het salaris van den gemeenteontvanger is in evenredigheid van ’t werk van den secretaris veel te hoog.
Maar ik begrijp niet dat die onzinnige taal is neergeschreven. Ik vind het zelfs beneden de waardigheid van een Burgemeester. ’t Is jammer dat naast het beroep van winkelier, handelaar in dranken en bierbrouwer het beroep van schoenmaker er ook nog niet bijstaat.De heer Oerlemans merkt op dat er plaatsen kunnen zijn waar de salarissen zeer laag zijn.De heer Rijken wijst erop dat, zooals ’t adres aangeeft, de salarissen in 1897 (7 jaar geleden ! ) overal zijn verhoogd.
De voorzitter: Kunnen de heeren zich met het voorstel van de heer Wachter verenigen ?Het voorstel van den heer Wachter wordt zonder stemming aangenomen.December 1904Uit de GemeenteraadEr werd overlegd over de bouwvoorschriften inzake drinkwater.
In Artikel 18 staat:
“In of bij iedere woning moet een afzonderlijke pomp of ander middel van watervoorziening aanwezig zijn in staat om onschadelijk drink- en werkwater in voldoende mate te verschaffen.” Gedeputeerde staten willen dat voor de woorden “onschadelijk drink- en werkwater”gelezen wordt “voor de gezondheid onschadelijk kleur- en reukloos drink- en werkwater”.Het lid Maijers stelt voor de vereischte “kleurloos”water niet over te nemen. Als het water maar onschadelijk is en niet stinkt, is dit voldoende; het is trouwens op vele plaatsen in deze gemeente een onmogelijkheid kleurloos water te verkrijgen. Meestal is het een weinig bruinachtig gekleurd en toch, zoals bij onderzoekingen gebleken is, bepaald onschadelijk. Het voorstel Maijers wordt met algemeene stemmen aangenomen.Zakennieuws7 januari 1904 CAPELLENaar wij vernemen zal de heer P.L. Treffers alhier in de nabijheid van het station Capelle-Nieuwevaart eene boomkwekerij beginnen. Dit kan eenige meerdere bedrijvigheid tengevolge hebben voor deze zo al stille gemeente. Moge de zaak flink bloeien !17 januari 1904 Vrijhoeve-CapelleGepasseerde week stond bakker Q. te Labbegat met zijn broodkar. Toen hij de herberg van N. binnentrad verliet een ander persoon ogenblikkelijk daarna de herberg. Toen Q. naar zijne woonplaats terug wilde keren, ontdekte hij, dat enkele brooden uit zijn kar verdwenen waren.3 april 1904 CapelleOp de voorjaarsveemarkt, welke donderdag j.l. heeft plaatsgevonden, waren 45 koeien en 50 varkens aangebracht. Er was heel wat meer aangebracht dan bij de najaarsmarkt.Hoewel de markt druk bezocht was, ging het vee niet vlug van de hand.24 september 1904 Vrijhoeve-CapelleDe heer J. den Hollander alhier, besteedde ’t bouwen van een woonhuis aan. Het werk werd gegund aan den laagsten inschrijver den heer C. Michael alhier voor f. 2.475,—.10 september 1904 TelefoonDe commissie voor de telefoon, benoemd in de vergadering van j.l. woensdag , zal onderzoeken op welke wijze voor onze gemeente de aanleg het meest geschikt kan geschieden, of wel door draden op houten of ijzeren palen, aan of over de huizen of wel door den aanleg van een ondergrondschen kabel.25 augustus 1904 CapelleTot ons genoegen kunnen wij mededelen, dat door den Hoog Edelgestrenge Heer Commissaris der Koningin in onze provincie is benoemd tot veldwachter dezer gemeente de heer J.L. van der Linde, Marechaussee te Geffen.Dierenverhalen19 mei 1904 CapelleZondag j.l. was G.V. al op weg met hond en kar om de koeien van den landbouwer B.van P. te gaan melken, toen de hond op iemands erf wilde loopen, maar door G.V. werd tegen gehouden. De hond werd woedend en sprong als een roofdier op zijn prooi, op den jongeling, die wilde vluchten, doch viel. Verschillende wonden werden door den hond toegebracht, zoodat hij als ’t ware niet kon loopen. Toch ging hij verder om zijn taak te volbrengen, maar toen hij nog geen vijf minuten had geloopen, liep de hond in de sloot. Er werd beweerd dat het dier wel een emmer water had gedronken. Zeker weer een verzuim om den hond thuis drinken te geeven.18 december 1904 CapelleEr is een algemeene ontsteltenis onder onze dorpsgenooten, vooral op de Zandschel. De bewoners van voornoemd gehucht hebben een grooten beer zien loopen. Naar zij vertellen is hij zijn kooi ontvlucht en is vandaar door de Dongensche bossen naar hier koomen wandelen. Enige jagers hebben er nog op geschooten, doch zonder resultaat, daar zijn huid veel te taai is en de jagersgeweren alleen maar los kruit bevatten. Het vorenstaande wordt geloofwaardig door het verhaal van den arbeider van de boomkwekerij P.L. Hij vertelt n.l. dat hij toen hij in de kweekerij kwam, groote ronde voetstappen bemerkte. Deze, beweerde hij, kunnen alleen aan een beer toebehoren.
Vervolgens heeft hij gezien, waarheen het verscheurende dier zijn weg heeft genoomen tot meergenoemde kweekerij en waar het haar verlaten heeft. Dus men mag de inwooners dezer gemeente en van omliggende gemeenten wel aanraden dat zij hunne kindertjes thuis houden of zoodanig beschermen, dat de beer hen niet oppeuzelt en dat de deuren eer zij zich ter ruste begeven volkomen gegrendeld, want die zoolganger mocht hen eens met een bezoek vereeren, wat toch treurige gevolgen na zich zou sleepen.Dat alles maar betrekkelijk is en wegens nieuwe inzichten we alles weer terug willen draaien, blijkt uit onderstaand bericht. Hetzelfde stuk land wordt weer in zijn oorspronkelijke staat hersteld.13 maart 1904 Vrijhoeve-CapelleOp het zoogen. “Tielemansland” liggende aan den Capelschen dijk onder deze gemeente, en ’t welk onlangs aangekocht werd door den heer A. Oerlemans Jr. werken thans een 30 tal arbeiders. Dit stuk land dat eerst eene wildernis was, zal spoedig in een schoon stuk weiland herschapen zijn.
Mochten vele grondbezitters dit goede voorbeeld opvolgen.Misdaad kwam ook toen regelmatig voor.5 mei 1904 CapelleUit het z.g. Eendennest alhier is heden opgehaald het lijk van zekere H. De toedracht van den treurigen dood is tot dusverre onbekend.Dit bericht zou vandaag de dag ook nog kunnen verschijnen.26 mei 1904 Vrijhoeve-CapelleWas hier eenige dagen het gerucht in omloop dat in deze gemeente binnenkort een circus zou komen te staan, met zekerheid kan thans gemeld, dat dit niet de minste grond heeft.