door Rob Vereijken
Heemkundevereniging Sprang-Capelle organiseerde onlangs een bijzondere lezing, die de bezoekers meenam naar een wereld die vaak onopgemerkt blijft: de natuur op onze begraafplaatsen. Spreker was Rob Vereijken, die in 1983 en 1984 maar liefst 76 kerkhoven en begraafplaatsen in Brabant bezocht voor een uitgebreid onderzoek. Wat hij toen aantrof, was al verrassend rijk. Nu, ruim veertig jaar later, besloot hij datzelfde onderzoek opnieuw uit te voeren. De vraag die hem dreef: Wat is er in die vier decennia veranderd?
Tijdens de lezing op 11 december, gehouden in zalencentrum Zidewinde aan de Julianalaan in Sprang-Capelle, deelde Rob zijn bevindingen met zo’n 55 à 60 belangstellenden. De zaal luisterde geboeid naar zijn verhalen over planten, dieren en onverwachte natuurparels die je juist op begraafplaatsen kunt aantreffen.
Rob liet zien dat begraafplaatsen veel meer zijn dan stille plekken van herinnering. Ze vormen vaak kleine eilandjes van biodiversiteit, waar flora en fauna een veilige haven vinden. Tussen oude grafzerken groeien bijzondere mossoorten, in heggen broeden vogels die elders nauwelijks meer ruimte vinden, en zelfs zeldzame planten weten hun weg te vinden naar deze rustige groene oases. Door verschillen in beheer – strak onderhouden gazons op de ene plek, meer natuurlijke begroeiing op de andere – ontstaat bovendien een afwisselend landschap waarin uiteenlopende soorten zich thuis voelen.
Wat vooral opviel in zijn vergelijking tussen toen en nu, is dat sommige soorten terrein hebben gewonnen, terwijl andere juist zijn verdwenen. Veranderend beheer, klimaatinvloeden en de manier waarop men met begraafplaatsen omgaat, spelen daarin een grote rol. Rob illustreerde dit met foto’s van toen en nu, waardoor de veranderingen soms haast tastbaar werden.
De lezing maakte duidelijk dat begraafplaatsen bijzondere plekken zijn: niet alleen voor wie er een dierbare bezoekt, maar ook voor wie oog heeft voor de stille, soms verborgen natuur. Dankzij het gedegen werk van Rob Vereijken krijgt die natuur nu opnieuw de aandacht die ze verdient.
